اکثر ما روانکارها را به اسم روغن و واسکازین می شناسیم، اما همه روانکار ها فقط روغن ها نیستند و گریس ها نیز در کارکرد خودرو اثر بالایی دارند. در واقع روان کار در هر جا که یک اصطکاک زیاد مکانیکی و مالشی به وجود بیاید، لازم و ضروری به نظر می رسند.
خودرو نیز برگرفته از قطعات مکانیکی مختلفی است که دائما در حال سایش و تماس با هم هستند و به همین خاطر روانکاری این بخش ها بسی ها و واسکازین ها نیز دو روان کار مهم دیگر در خودرو به شمار می روند.
روانکارها خود به انواع مختلفی تقسیم می شوند و درباره آن ها باید بگوییم که در واقع گریس و واسکازین یک نام کلی برای چند نوع مختلف روان ساز هستند، هر چند که امروزه به طور جداگانه نیز به کار می روند.
آشنایی با روانکارها به نام واسکازین
واسکازین یا همان روغن جعبه دنده، مثل دیگر انواع روانسازها، از ترکیب یک روغن پایه با افزودنی های لازم دیگر ساخته می شود.
واسکازین یا روغن جعبه دنده در بخش هایی که نیروی لغزشی بالا، حرکت دروانی با سرعت بالا یا پایین و یا با گشتاور های بالا و پایین وجود دارد، استفاده می شود. این روان ساز در دیفرانسیل، جعبه دنده و جعبه دنده های هیدرولیک کاربرد دارد.
این روانساز که نوعی روغن است، در قسمت هایی مثل دیفرانسیل، جعبه دنده و جعبه فرمان خودرو استفاده می شود. خاصیت مهم این روانساز بر خلاف روغن موتور در گرانروی پایین آن یا به طور عامیانه در زود جاری شدن آن است. ضمن اینکه چون در قسمت هایی که به کار می رود باید با فلزات مختلفی در تماس باشد، به نحوی ساخته می شود که با همه آن ها سازگار باشد. اگر به واسکازین دقت کرده باشید، بسیار روان تر از یک روغن موتور است که به همان گرانروی پایین آن، به منطور کار در دمای پایین، مربوط می شود.
این روانکار برای استفاده در جعبه فرمان های هیدرولیک، معمولا به رنگ قرمز ساخته می شود و البته که کارایی آن با یک واسکازین دیفرانسیل یا جعبه دنده نیز تفاوت دارد. واسکازین یک کلمه روسی به معنای روغن دنده است و به همین ترتیب نیز برای درگیری در بین چرخ دنده ها ساخته می شود. البته تفکری که وجود دارد این است که روغن هیدرولیک، واسکازین نیست و این طرز تفکر به خاطر رنگ متفاوت آن است، در حالی است که روغن هیدرولیک نیز با داشتن خواص مورد نظر در طراحی واسکازین ها، نوعی از واسکازین محسوب می شود.
انواع واسکازین جعبه دنده
واسکازین هایی که برای جعبه دنده استفاده می شود، در دو نوع اتوماتیک و دستی است که رنگ روغن دنده های اتوماتیک نیز معمولا به رنگ قرمز است. همان طور که گفتیم این روانکار مهم در انواع جعبه دنده ها که دارای سرعت کار بالا با گشتاور پایین و یا سرعت پایین با گشتاور بالا هستند و نیروی لغزشی بالایی در یستم وجود دارد، استفاده می شود که انواع جعبه دنده های دستی، خودکار، مارپیچی، حلزونی، دنده شانه و … از انواع آن هاست.
واسکازین ها نیز مثل روغن ها از نظر گرانروی و کیفیت کار، درجه بندی شده هستند. یکی از نکات مهم در خصوص واسکازین ها این است که گفته می شود مثل روغن موتور نیاز به تعویض ندارند و در صورت کم شدن میزان آن، باید آن ها اصطلاحا سر ریز کرد. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان می گویند هر چند که عمر واسکازین ها بالا تر از روغن موتور ها هستند، اما بهتر است آن ها را نیز بعد از کارکرد های بالا که منجر به تغییر رنگ و کیفیت آن می شود، به طور کامل تعویض کرد.
گریس یک روان ساز جامد با گرانروی بالاست که بسته به نوع صابون فلزی غلیظ کننده به کار رفته در آن، رنگ های مختلفی به خود می گیرد. والوالین یکی از معروف ترین انواع گریس هاست.
معرفی روانکارها به نام گریس
گریس ها نیز از جمله روانساز هاست که محل استفاده آن به کلی با انواع دیگر روان ساز ها متفاوت است. مهم ترین تفاوت این روانساز در گرانروی بالا و حالت جامد آن است که از ترکیب یک غلیظ کننده که در علم شیمی به آن صابون فلزی می گویند با یک روغن ساخته می شود. همین نوع صابون به کار رفته در ساخت گریس باعث می شود تا هم کارکرد گریس ها، متفاوت باشند و هم اینکه نام خاصی به خود بگیرند.پس گریس یک نام کلی است که به انواع مختلفی تبدیل می شود.
انواع گریس
والوالین یکی از شناخته شده ترین انواع گریس هاست که به گریس چرخ نیز شناخته می شود. هم چنین گریس ها به خاطر تفاوت در صابون غلیط کننده آن، رنگ های مختلفی نیز می گیرند.
گریس برای روانکاری در قسمت هایی به کار می رود که باید روان ساز در طول مدت در وضعیت فعلیش باقی بماند و از همه مهم تر امکان روان کاری های مجدد و مکرر وجود ندارد و انجام آن هزینه بر و وقت گیر است. گریس هم چنین به خاطر حالت جامدش، برای آب بندی و نشت بندی نیز استفاده می شود.
