موتور خودرو به عنوان قلب تپنده آن از صد ها قطعه ریز و درشت تشکیل شده است که هماهنگی کامل بین آن ها باعث می شود تا پیشرانه بدون درسر بتواند نیروی لازم برای پیش بردن خودرو را تولید نماید.
در این بین برخی قطعات فقط انتقال دهنده حرکت هستند مثل چرخ دنده ها و شاتون و … و برخی مثل پیستون دریافت کننده انرژی تولیدی،هم چنین وجود واشر ها و آب بند ها را نمی توان از نظر دور داشت که کمی فرسایش آن ها، به وضوح در کارکرد موتور دیده خواهد شد. در این مطلب به اعضای بزرگ و اصلی این قسمت از خودرو و وضعیت قرار گیری آن ها نگاهی می اندازیم.
واشر منیفولد دود
واشر منیفولد دود، باعث آب بندی راهگاه خروجی دود می شود. ضمن این که چون منیفولد دود از فلز است، از لرزش و ایجاد صدای آن بر روی موتور جلوگیری می کند.
خرابی این قطعه اثر محسوسی در صدا و همچنین کارکرد پیشرانه خواهد داشت به نحوی که چون تخلیه دود به صورت درست انجام نمی شود، از قدرت تولیدی موتور کم خواهد شد.
موتور به دو قسمت کلی بلوک سیلندر و سر سیلندر تقسیم می شود. بلوکی اصلی موتور در برگیرنده سیلندر ها، پیستون ها، شاتون ها و… است. این قسمت اصلی ترین بخش پیشرانه هست اما حساس ترین بخش آن سرسیلندر خواهد بود.
کارتل روغن
کارتل روغن محل ذخیره سازی روغن است تا از این قسمت به کمک شاتون ها و پمپ روغن، قسمت های مختلف موتور، روانکاری شوند. در برخی از خودروهای مدرن اسپرت و سوپراسپرت امروزه این بخش بسیار کوچک طراحی می شود تا از ارتفاع موتور کم شود و از یک کارتل در کنار پیشرانه استفاده می کنند که وظیفه جمع آوری و پمپاژ روغن به سایر بخش ها را دارد. به این تکنیک، کارتل خشک می گویند.
پیچ کارتل به خودی خود فاقد واشر آب بندی است اما بعضی اوقات از یک واشر فلزی نیز استفاده می شود که در این صورت معمولا از واشر مسی یا آلومینیومی استفاده خواهد شد. این دو فلز چون نرم هستند، به خوبی کار عایق بندی را در هنگام تحت فشار قرار گرفتن انجام می دهند.
پیچ کارتل در واقع محلی است برای تخلیه روغن از زیر موتور. امروزه هر چند ساکشن جای این کار را گرفته است اما باید بدانیم
که لجن های کف کارتل از این راه بیشتر و بهتر از موتور خارج می شوند اما باز و بست غیر اصولی این قطعه نیز می تواند به کارتل آسیب رسانده و باعث ترک خوردگی آن شود چرا که امروزه کارتل ها از جنس آلومینیوم خشک ساخته می شوند.
واشر کارتل برای آب بندی در محل قرار گرفتن کارتل به زیر بلوک اصلی موتور است. این قطعه حساسیت چندانی ندارد و معمولا با یک لایه چسب واشر ساز، احتمال بسیار کمی برای نشتی از این قسمت می توان متصور شد.
پولی سر میل لنگ
پولی سر میل لنگ در واقع نقطه خروج قدرت برای ادوات جلوی موتور است. از این قسمت با کمک تسمه، وسایلی مثل دینام، کمپرسور کولر، واتر پمپ و… وارد مدار کاری می شوند.
پولی به همراه خود یک بالانسر نیز دارد که در همراهی با میل لنگ بوده و حرکت میل لنگ را متعادل و بالانس می کند. بالانسر یک قطعه فلزی با لایه هایی از لاستیک است.
واتر پمپ با کمک واشر کاغذی خود به دیواره سیلندر آب بندی می شود. این واشر معمولا از کم استفاده ترین واشر های موتور است.
واتر پمپ مسئول چرخش آب در مجاری آب رسانی موتور و رادیاتور است. این قطعه ممکن است بر اساس طراحی موتور در پایین و یا بالای موتور قرار گرفته باشد.
واترپمپ دارای قسمت های اصلی فیربر و فنر، میله پروانه و پروانه یا همان آب پخش کن است. در صورت خرابی قیبر و فنر که کار آب بندی این قطعه را از داخل انجام می دهد، آب از دور میله آب پخش کن عبور کرده و شاهد نشتی آب در زیر خودرو خواهیم بود.
فیلتر روغن در حکم تصفیه خانه بخش روغن کاری موتور است. این فیلتر معمولا بر روی خود دارای یک واشر لاستیکی است و نیاز به واشر جداگانه ای ندارد.
پیشنهاد سردبیر:نگاهی به زمان‌بندی انفجار در پیشرانه‌ها (بخش اول)
بیش از حد سفت کردن این قطعه می تواند باعث له شدگی لایه های داخلی آن شده و از رسیدن روغن به بخش های موتور به میزان کافی جلوگیری کند.
میل سوپاپ
میل سوپاپ به عنوان حرکت دهنده سوپاپ های خودرو، نیروی حرکتی خود را از میل لنگ می گیرد. این ارتباط از طریق تسمه و یا زنجیر است. هم چنین ممکن است بر اساس نوع طراحی پیشرانه، میل سوپاپ در بالا و یا پایین موتور باشد. بادامک های قرار گرفته بر روی این قطعه که گاهی به آن میل بادامک نیز گفته می شود، باعث باعث شدن سوپاپ ها خواهند شد.
همان طور که منیفولد دود دارای یک واشر است، منیفولد هوا نیز از یک واشر برای آب بندی در محل قرار گرفتن بر روی سر سیلندر استفاده می کند. نشتی از این واشر کاملا در کارکرد پیشرانه اثر گذاشته و از توان تولیدی موتور به شکل محسوسی خواهد کاست.
منیفولد هوا، ورودی هوا به داخل سیلندر هاست. منیفولد هوا مثل خروجی دود، به سر سیلندر اتصال دارد. هوا با گذر از این بخش، از طریق سوپاپ هوا وارد موتور می شود.واشر درب قالپاق روغن، هر چند خرابی کمی دارد اما عدم سلامت آن در کثیفی موتور کاملا نمود خواهد داشت.
قالپاق روغن، محلی است که بر روی سر سیلندر قرار می گیرد و در واقع روپوش سوپاپ ها و میل سوپاپ هاست. از این قسمت روغن جدید و تازه وارد موتور می شود.
در موتور های قدیمی تر که هنوز سیستم جرقه زنی الکترونیکی و یا بی دلکو روی کار نیامده بود، دلکو وظیفه تقسیم جریان برق را بین شمع های سیلندر ها به عهده داشت. دلکو چرخش خود را از میل سوپاپ می گیرد.
سرسیلندر
سرسیلندر از مهم ترین و اصلی ترین بخش های پیشرانه است که بیشترین آسیب را نیز این قسمت می بیند. سر سیلندر در برگیرنده قسمت های مهمی مثل ورودی هوا، خروجی دود، شمع ها، سوپاپ ها، میل سوپاپ، نازل انژکتور در موتور های تزریق مستقیم، کاسه احتراق و… است.واشر سر سیلندر بین سرسیلندر و بلوک اصلی موتور قرار می گیرد. این قطعه از آسیب پذیر ترین واشر های موتور است.
روغن ریزی اکثر موتور ها از این قطعه یعنی کاسه نمد ته میل لنگ است. خرابی این قطعه باعث می شود تا روغن از بغل میل لنگ به بیرون موتور راه پیدا کند.منیفولد خروجی دود، خارج کننده دود از موتور به سمت اگزوز است. این قطعه به سر سیلندر متصل می شود.
