روغن گیربکس چیست؟

روغن گیربکس یک مایع روانکار است که قطعات متحرک موجود در داخل گیربکس را روغن کاری می کند. در گیربکس های اتوماتیک این روغن وظیفه ی خنک کاری گیربکس و وظیفه ی انتقال نیرو از سوی موتور به سمت جعبه دنده را نیز بر عهده دارد.

در گیربکس های مختلف از روغن های گوناگونی برای روغن کاری استفاده می شود. در گیربکس های خودکار از روغن هایی با نام  ATF استفاده می شود که مخفف روغن گیربکس اتوماتیک است. برای گیربکس های دستی اما روغن های مختلفی وجود دارد. از روغن هایی با مشخصات مشابه با روغن موتور گرفته تا روغن های سنگین تر مخصوص دنده های هیپوئیدی و حتی در برخی موارد نادر روغن های مشابه با روغن گیربکس های اتوماتیک. برای اینکه بدانید گیربکس دستی خودروی شما به چه نوع روغنی نیاز دارد باید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید.

خصوصیات استفاده از روغن برای موتور

یکی از خصوصیات مهم روغن ها پس از روانکاری، انتقال حرارت است و این به دلیل ماهیت سیال گونه آن است که اجازه انتقال حرارت را می دهد ، در حالیکه این خصوصیت در گریس ها به دلیل غیرسیال بودن قابل انتظار نیست.

خصوصیت دیگری که در روغن ها ، بخصوص در روغن های موتور مورد توجه است، خصوصیت پاک کنندگی و پراکنده کنندگی است که این نیز از عهده یک گریس بر نخواهد آمد.

همچنین به دلیل ماهیت نیمه جامد گریس ، این نوع روانکار در محل هایی  که فاصله بین قطعات بسیار کم باشد امکان نفوذ نداشته و قابل استفاده نیست.

 در انتخاب روغن گریس باید به موارد زیر توجه نمود :

• نوع، سرعت و دمای عملیات ماشین آلات و میزان رطوبت محیط
• تغییرات درجات حرارت
• قابلیت ممانعت از زنگ زدگی و خوردگی قطعات ماشین آلات
• سازگاری با قطعات لاستیکی و پلاستیکی در تماس
• عمر مفید گریس و شرایط گریس کاری مجدد

کی باید روغن گیربکس را عوض کنیم؟

برای گیربکس های دستی معمولا در خودروهای مختلف بین 50 هزار تا 100 هزار کیلومتر یکبار لازم است تا روغن گیربکس را تعویض کرد. در برخی خودروها که برا کار در شرایط سخت هستند و تحت فشار زیادی قرار دارند ممکن است هر 30 هزار کیلومتر لازم شود روغن گیربکس را تعویض کنید. از آنجایی که این عدد برای هر مدل خودرو می تواند متفاوت باشد برای دانستن آن می توانید به دفترچه راهنمای خودرو رجوع کنید.

در گیربکس های خودکار معمولا روغن گیربکس را باید در هر 60 هزار کیلومتر تعویض کرد اما این عدد در برخی خودروها تا 100 هزار کیلومتر نیز می رسد. زودتر تعویض کردن روغن گیربکس ایرادی ندارد و اگر هزینه مهم نباشد می توانید همیشه زودتر از موعد روغن را تعویض کنید.

چرا باید روغن گیربکس را عوض کنیم؟

در گیربکس های دستی معمولا روغن کیفیت خود را از دست نمی دهد بلکه دچار آلودگی می شود. این آلودگی ناشی از مستهلک شدن دنده ها و برینگ ها است در نتیجه ذرات کوچک فلزی وارد روغن گیربکس می شوند.

 همانطور که می دانید ذرات میکروسکوپی فلزی درون روغن باعث می شوند که روغن کاری دچار اختلال شود و روغن نتواند کار خود را به درستی انجام دهد. بنابراین اگر روغن گیربکس را تعویض نکنید باعث کاهش شدید عمر گیربکس دستی شما خواهد شد.

همچنین بخوانید : باک بنزین خودروی خود را هیچوقت پر نکنید!

در گیربکس های اتوماتیک به دلیل حرارت بالاتری که وجود دارد روغن کیفیت خود را نیز از دست می دهد و خراب می شود. همچنین مانند گیربکس های دستی، روغن گیربکس های خودکار نیز آلوده می شود. کثیف شدن روغن گیربکس اتوماتیک می تواند باعث آسیب دیدن قطعات داخلی گیربکس است.

قطعات سیستم روغنکاری

الف) پمپ روغن

ب ) فشارسنج

ج ) صافی پمپ روغن

د ) صافی یا فیلترروغن

ه ) کانال‌های روغن

نکته : روغن گیربکس بر خلاف روغن موتور تبخیر نمی‌شود بنابراین اگر دیدید که سطح روغن گیربکس پایین رفته است حتما در جایی نشتی وجود دارد و باید فورا به مکانیک مراجعه کنید. در خودروهای دنده اتوماتیک معمولا یک گیج روغن مثل گیج روغن موتور وجود دارد باید حواستان باشد این دو گیج را با هم اشتباه نگیرید و یا آنها را اشتباهی جای هم قرار ندهید. معمولا در گیربکس های خودکار باید در حالی که موتور گرم است و گیربکس در حالت پارک قرار دارد سطح روغن را چک کنید. همچنین در صورت دیدن نشتی روغن گیربکس فورا به مکانیک مراجعه کنید.

تهیه شده توسط : رسانه صنعت خودرو