شناخت وضعیت کاری موتور با استفاده از اثرات و نشانه‌های ظاهری

هر عملی، عکس العملی دارد و کارکرد پیشرانه نیز از این سیستم جهانی جدا نیست. پیشرانه شبیه به کوره‌ای است که در آن سوخت و هوا می‌سوزد و در مقابل انرژی لازم برای حرکت خودرو تولید می‌شود. در کنار این سیستم کاری، آثار و علائمی نیز بروز داده می‌شود که مطالعه آن‌ها از بهترین راه‌های رسیدن به نحوه و چگونگی عملکرد این کوره آهنین است. در ادامه به بیان نکاتی در رابطه با وضعیت کاری موتور می‌پردازیم.

دود اگزوز

دود خروجی از موتور، یکی از بهترین نشانه‌ها برای بررسی ‌وضعیت کاری موتور است. دود اگزوز، نشانه‌ای از چگونگی سوخت و ساز موتور و هم چنین عدم وجود و یا دخالت عوامل خارجی مثل آب و روغن در آن است. در حالت کلی دود سیاه نشانه ترکیب نادرست سوخت و هوا مثل کثیفی فیلتر هواست، دود سفید نشانه‌ای از وجود آب درون سیلندر یعنی خرابی واشر سرسیلندر بوده و دود آبی رنگ نیز نشانه روغن سوزی است. همچنین دود خاکستری از بد کار کردن و تنظیم نبودن موتور است.

شیلنگ متورم

با خرابی و سوختن واشر سرسیلندر، می‌تواند کمپرس موتور به درون سیستم خنک کاری وارد شود. این اتفاق با گرم شدن آب و همچنین متورم شدن لوله‌های آب سیستم خنک کاری همراه خواهد بود. در این حالت با لمس شیلنگ‌ها، به وضوح می‌توان پی به وجود یک جریان هوای پر فشار در آن برد.

درب رادیاتور چرب

با سوختن واشر سر‌سیلندر و نفوذ آب و روغن به مجاری یکدیگر، چربی روغن‌ روی درب رادیاتور خودرو به صورت چربی به شکل گل دیده می‌شود. همچنین با باز بودن درب رادیاتور در هنگام کارکردن ماشین، می‌توان حرکت حباب‌های هوا که از سیلندر پیشرانه به سطح آب می‌آیند را نیز مشاهده کرد.

درب روغن سفید شده

یکی دیگر از اثرات و نشانه‌های سوختن واشر سر‌سیلندر و مخلوط شدن آب و روغن، اثر وجود آب‌ روی درب روغن است. آب موجود در روغن به راحتی روی درب روغن می‌نشیند و هنگامی که این درب را باز کنیم، خمیری سفید رنگ که مخلوط آب و روغن است، ‌روی درب دیده می‌شود. در صورت شدت واشر سوزی، می‌توان حتی آب را روی درجه روغن کارتل نیز دید.

بوی بنزین

گاهی مواقع حس می‌کنیم که از سمت موتور خودرو، بوی بنزین نسوخته و خام حس می‌شود. این عیب در خودرو‌های کاربراتوری بسیار بیشتر دیده می‌شود که نشانه‌ای از بالا رفتن میزان سوخت در حین کارکرد موتور و یا اصطلاحا فلوت کردن است. این عیب همچنین ‌می‌تواند ناشی از ایجاد قفل گازی در مدار سوخت‌رسانی در خودرو‌های کاربراتوری و انژکتوری نیز باشد. قفل گازی نیز مثل فلوت کردن با کمی گذر زمان از بین می‌رود؛ با این حال می‌توان توسط آن، وضعیت کاری موتور را بررسی کرد.

کم شدن سطح روغن

کم شدن سطح روغن اگر به میزان کمی در پیمایش‌های بلند باشد، معمولا نشانه‌ای از یک مشکل نیست و می‌تواند ناشی از بخار شدن روغن باشد. اما این میزان کم شدن اگر خارج از عرف و استاندارد باشد و ناشی از نشتی پیشرانه نباشد، یا به خاطر روغن سوزی موتور است و یا خرابی مجاری بخار روغن. همچنین ممکن است یک مارک خاص از یک روغن در پیشرانه خودرو ما درصد تبخیر زیادی داشته باشد اما این اتفاق با تعویض روغن به محصولی از یک کارخانه تولیدی دیگر، برطرف شود.

کم شدن سطح آب

کم شدن سطح آب درون رادیاتور خودرو می‌تواند ناشی از نشتی در سیستم خنک کاری و یا سوختن واشر سر‌سیلندر باشد. میزان این کاهش اگر ناچیز باشد، معمولا نشانه‌ای از وجود یک مشکل نیست اما اگر با نشانه‌های دیگری از سوختن واشر سرسیلندر همراه باشد، حتما از خرابی این قطعه خواهد بود.

صدای درب رادیاتور

از آن جایی که یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین بخش‌های موتور همان سرسیلندر است، خرابی‌های این قطعه و نشانه‌های آن نیز از بقیه بیشتر است. در خودرو٬های امروزی که دارای مسیر خنک کاری بسته هستند، در صورتی که در هنگام سرد بودن موتور و پس از کاهش دمای آب از حالت داغ آن، درب رادیاتور را باز کنیم و صدای خروج هوا از آن به گوش برسد، این حالت نشانه‌ای از وجود هوای فشرده یا همان کمپرس درون موتور است. این عیب نیز به خاطر سوختن واشر سر‌سیلندر است.

شمع‌ها و اثرات آن

شمع‌ها به خوبی وضعیت کاری موتور را بیان می‌کنند، چرا که در پر‌تنش‌ترین بخش موتور یعنی کاسه احتراق قرار دارند. شمع چرب ناشی از روغن سوزی موتور، شمع قهوه‌ای نشانه‌ای از تنظیم بودن موتور، شمع دوده زده نشانه بد کار کردن و تنظیم نبودن پیشرانه، شمع معیوب و ذوب شده بیانگر گرمای زیاد موتور به عللی مثل سوختن واشر سر‌سیلندر و خرابی سیستم خنک کاری و یا ورود سوخت اضافی، شمع سفید شده از سرد بودن کارکرد موتور و… است.

بد روشن شدن پیشرانه

دیر روشن شدن پیشرانه خصوصا در هوای سرد و پس از مدت چند ساعته می‌تواند ناشی از دو عیب اصلی باشد. اگر از سلامت بخش جرقه‌زنی و همچنین سوخت‌رسانی به خوبی آگاه باشیم، این عیب می‌تواند به علت خشک شدن روغن در سر شمع‌ها به خاطر روغن سوزی موتور و یا نشستن آب روی شمع‌ها به دلیل سوختن واشر سر‌سیلندر باشد. معمولا بعد از مدت کوتاهی از کار کردن موتور، با گرم شدن شمع‌ها و رفع روغن و یا آب، موتور کارکرد نرم٬تری پیدا می٬کند. این حالت با دود نیز همراه است که از روی دود نیز می‌توان به مشکل پیش آمده پی برد.

چرب بودن اگزوز

یکی از نشانه‌های روغن سوزی موتور، چرب بودن دهانه خروجی از اگزوز است چرا که روغنی که در سیلندرها سوخته و حالا با دود ناشی از احتراق در حال خروج از اگزوز است، دهانه خروجی اگزوز را چرب می‌کند.

رادیاتور با آب گل آلود

گل آلود شدن آب رادیاتور خبر از ورود دود به آب رادیاتور می‌دهد. دود حاصل از احتراق به خاطر سوختن واشر سرسیلندر و یا در مواقعی به علت وجود ترک در دیواره سیلندر و یا سرسیلندر، وارد آب بخش خنک‌سازی موتور شده و در آن رسوب می‌کند. این رسوب به صورت گل‌ روی آب و درب رادیاتور می‌نشیند.