مفهوم ضریب دیفرانسیل و کارکرد آن در سرعت خودرو چیست ؟

خودرو در دو قسمت اصلی خود یعنی در گیربکس و هم چنین دیفرانسیل دارای دنده‌هایی است که وظیفه آن‌ها انتقال قدرت و گشتاور و البته تغییر در جهت و یا مقدار آن‌هاست. قدرت و گشتاور تولیدی یک پیشرانه بدون در نظر گرفتن این که بر اساس واحد hp تعریف شود و یا واحد Ps، همیشه از سر میل لنگ محاسبه می‌شود و هر چند که اندازه‌گیری آن از سر چرخ‌ها، کاربردی‌تر خواهد بود، اما ملاک برای بیان دو فاکتور قدرت و گشتاور تولیدی، محاسبه آن‌ها از سر میل لنگ است.

قدرت یک پیشرانه همیشه تا رسیدن به سر چرخ‌ها به خاطر وجود تلفات و اصطکاک بخش‌های مختلف، رو به کاهش می‌رود و این در حالی است که گشتاور دریافتی در سر چرخ‌ها به خاطر عبور از دنده‌هایی با ضرایب مختلف، ممکن است دچار افزایش و یا کاهش شود. در این جا دو ضریب دنده اهمیت پیدا می‌کنند که یکی ضریب دنده‌های دیفرانسیل است و دیگری ضریب دنده‌های گیربکس. درون دیفرانسیل دو دنده اصلی برای دریافت و انتقال گشتاور و تغییر جهت قدرت تولیدی موتور وجود دارد که به آن‌ها کرانویل و پینیون گفته می‌شود.

پینیون محوری است که از یک سمت به گاردان متصل است و از سمت دیگر درون دیفرانسیل روی کرانویل قرار دارد. در واقع با چندین دور زدن پینیون، کرانویل یک دور خواهد زد که این اتفاق منجر به تغییر در میزان گشتاور و سرعت چرخ خواهد شد. به همین خاطر برای شناسایی دیفرانسیل‌ها، همیشه یک کد دو عددی معرفی می‌شود که یک عدد بیانگر تعداد دورهای پینیون و دیگری بیانگر تعداد دورهای کرانویل تا زمان رسیدن همزمان هر دو آن‌ها به نقطه اول حرکتشان است.

زمانی که گفته می شود مثلا دیفرانسیل یک خودرو از نوع 13-46 است، به معنی این است که اگر پینیون 46 دور بزند، کرانویل 13 دور خواهد زد و دوباره هر دو همزمان به نقطه اول خود می‌رسند. این عدد البته به شکل دیگری نیز قابل بیان است و آن هم تعداد دنده‌های کرانویل و پینیون است. به این معنی که کرانویل دارای 46 دنده بوده و پینیون نیز 13 دنده دارد. پس می‌توان نسبت دو چرخ دنده را با شمارش تعداد دندانه‌های آن‌ها نیز به‌دست آورد.

 حال اگر برای دیفرانسیل‌های مختلف عدد کرانویل را به عدد پینیون تقسیم کنیم، یک راه ساده برای شناخت سرعتی و یا قدرتی بودن آن‌ها نسبت به هم پیدا کرده‌ایم. برای مثال وقتی ضریب یک دیفرانسیل گفته شده 13-46 است و این در حالی است که نمونه‌های دیگر همین خودرو دارای دیفرانسیل‌هایی به ضریب 13-43 هستند، می‌توان با تقسیم عدد بزرگ‌تر به عدد کوچکتر ضریب دیفرانسیل این دو خودرو را به‌دست آورد. به این صورت که برای دیفرانسیل خودرو اول به عدد 3.53 و برای خودرو دوم به عدد 3.3 می‌رسیم که هر چه این عدد رو به یک میل کند به معنی سرعتی‌تر بودن دیفرانسیل خواهد بود و هر چه این عدد بزرگ‌تر باشد، به معنی افزایش گشتاور تولیدی در دیفرانسیل در حین انتقال و تغییر جهت آن است که البته منجر به کاهش سرعت نهایی نیز می‌شود. به عبارتی هرچه ضریب دیفرانسیل کوچکتر باشد، دیفرانسیل سرعتی‌تر خواهد بود و هرچه این ضریب بزرگ‌تر باشد، دیفرانسیل قدرتی‌تر است.